आपल्या सर्वांच्या आयुष्यात वेगवेगळी ध्येये असतात. जसे की, एखाद्याला त्याच्या आयुष्यात श्रीमंत व्हायचे आहे. कुणाला आपले वैवाहिक जीवन यशस्वी करायचे असते. काहींना त्यांच्या आयुष्यात चांगले आरोग्य हवे असते. तर कोणाला आयुष्यात फक्त आनंद हवा असतो. ही सर्व सामान्य उद्दिष्टे आहेत जी प्रत्येकाला त्यांच्या आयुष्यात साध्य करायची आहेत. परंतु, बहुतेक लोक हे लक्ष्य साध्य करण्यात अपयशी ठरतात. या अपयशामागे एकच कारण आहे, जीवनात स्वयंशिस्तीचा अभाव.
स्वयंशिस्त महत्त्वाची आहे हे आपल्या सर्वांना माहीत आहे. पण त्याची खरोखर किती गरज आहे हे आपल्याला माहीत आहे का? “यशासाठी स्वयं-शिस्त” या पोस्ट मध्ये तुम्हाला याबद्दल तपशीलवार माहिती मिळेल.
स्वयं-शिस्त म्हणजे काय?
स्वयं-शिस्त म्हणजे आपण जे केले पाहिजे ते करण्याची क्षमता. स्वयं-शिस्त म्हणजे आपल्या तात्काळ आराम किंवा दीर्घकालीन यशाच्या बाजूने इच्छा सोडून देणे. मला माहित आहे, तुमच्या आरामदायी इच्छा सोडणे सोपे नाही पण आज आम्ही तुम्हाला तुमची स्वयं-शिस्त विकसित करण्यासाठी सोप्या पायऱ्या सांगणार आहे. जे तुम्हाला स्व-शिस्तबद्ध होण्यासाठी खूप मदत करेल.
स्वयं-शिस्त म्हणजे स्वत:ला पुढे ढकलण्याची क्षमता, प्रेरित राहण्याची, तुम्हाला शारीरिक किंवा भावनिकदृष्ट्या कसेही वाटत असले तरीही. जेव्हा तुम्ही जाणीवपूर्वक स्वत:साठी काहीतरी चांगले करायचे निवडता तेव्हा तुम्ही ते दाखवता आणि तुम्ही ते व्यत्यय, कठोर परिश्रम किंवा प्रतिकूल प्रतिकूलता यासारख्या घटकांना न जुमानता करता.
स्वयंशिस्त कोणत्या गोष्टींपासून बनते?
१. आत्मनियंत्रण
मित्रांनो, आपल्या जीवनात आत्मनियंत्रण असणे खूप गरजेचे आहे. इथूनच स्वयंशिस्तीची सुरुवात होते.
२. प्रेरणा
मित्रांनो, जर तुम्हाला तुमच्या आयुष्यात कोणत्याही गोष्टीची प्रेरणा वाटत नसेल, तर स्वतःमध्ये स्वयंशिस्त निर्माण करणे कठीण आहे.
३. चिकाटी
मित्रांनो, यशाची चिंता न करता तुम्ही तुमचे काम अखंडपणे करत असाल तर तुमच्यात हळूहळू स्वयंशिस्त निर्माण होईल.
४. ध्येय
मित्रांनो, ध्येय नसलेली व्यक्ती नेहमीच वाळवंटात फिरणाऱ्या तहानलेल्या माणसासारखी असते. आपले पोहचण्याचे ठिकाण कधी मिळेल याची भीती त्याला सदैव असते. कोणतेही काम करण्यासाठी जीवनात ध्येय असणे खूप गरजेचे आहे.
यशासाठी स्वयंशिस्त का आवश्यक आहे?
यश एका रात्रीत मिळत नाही, वेळ लागतो. त्यासाठी सतत प्रयत्न करावे लागतील, मेहनत करावी लागेल. आणि स्वतःमध्ये स्वयंशिस्त वाढवण्याची गरज असेल. आज आपण जे काही आहोत ते आपल्या दिनचर्या, विचार आणि भूतकाळातील सवयींचा परिणाम आहे. आता वर्तमानातही आपल्या सवयी, विचार आणि दिनचर्या अशीच राहिली तर आपले भविष्यही अयशस्वी होईल. किंवा कदाचित आजच्या जीवनशैलीनुसार आपण बेफिकीर राहिलो तर परिस्थिती आणखी बिघडू शकते.
आज आपल्याकडे असलेली संतुलित जीवनशैली टिकवून ठेवण्यासाठी स्वयंशिस्त देखील आवश्यक आहे. तेव्हा विचार करा, यश मिळवण्यासाठी कोणत्या स्तरावर काम करावे लागेल. यश मिळत नाही, ते स्वयंशिस्तीने मिळवता येते. आजच्या जीवनशैलीनुसार, हे नेहमी लक्षात ठेवा, “जीवनाच्या प्रवासात जेव्हा आपण थांबतो तेव्हा आपण प्रत्यक्षात थांबत नाही तर मागे जातो. कारण मागे राहिलेले सर्व लोक पुढे जात राहतात आणि आपल्या पुढे जातात.”
स्वयं-शिस्तीचे फायदे काय आहेत ?
- तुमचे ध्येय साध्य करण्यासाठी तुम्हाला सतत कठोर परिश्रम करावे लागतील. एखाद्या दिवशी तुम्ही ठरविलेले काम पूर्ण करण्यात यशस्वी झालात किंवा अपयशी ठरलात. आणि यासाठी स्वयं-शिस्त आपल्याला मदत करेल.
- स्वयंशिस्तीने, तुम्हाला तुमच्या जीवनात कठोर परिश्रम करण्याची सवय लागेल. आणि काही दिवसांनंतर, कठोर परिश्रमाच्या सवयीमुळे, आपल्याला सर्वकाही सोपे वाटेल. तुम्हाला फक्त स्व-शिस्तीने काम करायला सुरुवात करायची आहे.
- जर तुम्हाला स्वयंशिस्त असेल. त्यामुळे तुमचे ध्येय, समस्या कितीही मोठी असो. तुम्ही त्याच्यावर सहज विजय मिळवू शकता.
- तुम्ही स्वयं-शिस्त सराव केल्यास, ही स्वयं-शिस्त तुम्हाला प्रतिफळ देईल. हा पुरस्कार कोणत्याही वस्तूच्या स्वरूपात नाही. यामुळे तुमचा आत्मविश्वास वाढेल, तुमची निर्णय क्षमता वाढेल, तुम्हाला आतून आनंद मिळेल.
कोणीतरी मला विचारेल, तुम्हाला यशस्वी व्यक्ती व्हायचे आहे की स्वयंशिस्तबद्ध व्यक्ती व्हायचे आहे. तर माझे उत्तर असेल – “स्वयं-शिस्तबद्ध व्यक्ती” कारण यशस्वी व्यक्ती आपले ध्येय गाठण्याबद्दल बोलणे थांबवते. आणि स्वयंशिस्तीच्या सवयीमुळे स्वयंशिस्त असलेला माणूस आपल्या आयुष्यात पुढे जात राहतो.
ज्या दिवशी तुम्हाला वाटेल की तुम्ही यशस्वी झाला आहात आणि तुम्ही थांबाल, त्या दिवसापासून तुमची पतन सुरू होईल. त्यामुळे जीवनात ध्येय ठेवा. ते साध्य केल्यानंतर साजरा करा, मजा करा. त्यानंतर पुन्हा नवीन ध्येय बनवा आणि ते साध्य करण्याचा प्रयत्न करा.
आपले ध्येय असेलच असे नाही. त्याचा फायदा आपल्यालाच झाला पाहिजे. काही उद्दिष्टे अशी करा की गरजू लोकांना, तुमच्या समाजाला, आपल्या देशाला फायदा होईल.
स्वयंशिस्तीचा सराव कसा करावा?
- स्वयंशिस्तीचा सराव करताना मनात विचार येतात. स्वयंशिस्त म्हणजे सकाळी लवकर उठणे, मेहनत करणे. झोप आणि विश्रांतीचा त्याग करणे. यामुळे आपले मन स्वयंशिस्तीपासून दूर पळण्याचा प्रयत्न करेल. आणि आपले ध्येय कमकुवत होईल.
- आधी मनाला पटवून द्यावं लागतं, आयुष्यात यशस्वी होणं सोपं असतं तर आज प्रत्येकजण यशस्वी झाला असता.
- आपल्या ध्येयामागे स्पष्ट हेतू असणे आवश्यक आहे, जेणेकरून आपले मन केवळ ध्येय साध्य करण्याचा विचार करते. इतर गोष्टींचा विचार करू नका.
- तुमच्या जीवनात स्वयं-शिस्त आणण्यासाठी, तुम्हाला ठराविक वेळेचे नियोजन करावे लागेल. ही योजना वर्ष, महिना, आठवडा आणि दिवसाची योजना असावी.
- स्वतःला प्रेरित ठेवण्यासाठी, इंटरनेटवर यशस्वी लोकांची चरित्रे पहा, प्रेरणादायी पुस्तके वाचा.
स्वयंशिस्त कशी निर्माण करावी?
१. स्वयंशिस्त निर्माण करण्यासाठी तुम्हाला दररोज काम करावे लागेल
- आपली शिस्त बनवणारी सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे सतत काहीतरी करण्याचा आपला सराव.
- तुम्ही तुमचे काम दररोज करत राहाल, तुमच्या कामात अधिक सुधारणा होईल. यामुळे तुमच्या जीवनात अनेक बदल होतील आणि हळूहळू तुमचा आत्मविश्वासही वाढेल.
- बरेच लोक काही दिवस उत्साहाने आपले काम करतात, परंतु काही दिवसांनी ते आपले काम पुढे चालू ठेवू शकत नाहीत.
- म्हणूनच आपण आपले काम रोज करत राहणे आवश्यक आहे. यामुळे आपल्या कामात एक वेगळीच उर्जा कायम राहते.
२. टू-डू लिस्ट बनवा
- टू-डू लिस्ट म्हणजे ती यादी ज्यामध्ये आपल्याला रोज काय करायचे आहे याची संपूर्ण यादी असते.
- यामध्ये तुमच्या दैनंदिन कामाच्या अनुषंगाने एक यादी बनवा, ज्यामध्ये तुम्हाला ते करायचे आहे असे लिहिले आहे.
३. लक्ष केंद्रित ठेवा
- तुम्ही तुमचे काम एकाग्रतेने करायला सुरुवात केलीत तर तुम्हाला शिस्त लावण्यात कोणतीही अडचण येणार नाही.
- एकाग्रतेने तुम्ही सर्व काही साध्य करू शकता.
- म्हणूनच नेहमी असे म्हटले जाते की लक्ष केंद्रित करणे ही एकमेव गोष्ट आहे जी तुमच्यामध्ये शिस्त निर्माण करते.
- लक्ष केंद्रित करून, तुम्ही तणाव कमी करता, उत्पादकता वाढवता आणि जीवनात गती निर्माण करता.
४. कम्फर्ट झोनमधून बाहेर पडा
- कम्फर्ट झोन म्हणजे आपण आपल्या मर्यादेतच बंदिस्त राहतो.
- म्हणजे काही काम आपल्या सोयीनुसार केले तर आपण त्या व्याप्तीच्या बाहेर कधीच विचार करत नाही.
- यामुळे आपल्याला इतर संधी आणि शक्यता दिसत नाहीत.
- म्हणूनच आपल्या कम्फर्ट झोनमधून बाहेर पडून काम करणे आवश्यक आहे. यामुळे हळूहळू आपल्यात शिस्त निर्माण होते.
५. वचनबद्धता
- तुम्हाला तुमच्या जीवनात शिस्त हवी असेल, तर तुम्हाला वचनबद्धता करावी लागेल.
- म्हणजे बांधिलकीसोबतच शिस्तही तुमच्यासोबत शेअर केली जाईल.
- जेव्हा तुम्ही तुमच्या कामाबद्दल गंभीर असाल आणि तुमच्या कामासाठी वचनबद्ध राहाल, तेव्हा तुम्हाला परिणाम मिळतात.
- यामुळे तुमच्या जीवनातील शिस्त वाढण्यास नक्कीच मदत होते.
निष्कर्ष
आपण स्वतःबद्दल विचार करण्यासाठी दररोज वेळ दिला पाहिजे. आपले ध्येय काय आहे? आपले भविष्य काय आहे? माझ्या भविष्यासाठी मी काय करावे? आज आपण जे काही आहोत ते आपल्या दैनंदिन जीवनातील सवयींचा परिणाम आहे. जर एखादी व्यक्ती यशस्वी झाली तर ती देखील त्याच्या दैनंदिन जीवनातील सवयींचा परिणाम आहे.
उद्या आपल्याला काय करायचे आहे त्याची योजना आज आपल्याकडे असली पाहिजे. आठवडाभर काय करायचे? त्याच्याकडे योजना असावी. महिने आणि वर्षे काय करावे? त्याच्याकडे योजना असावी. नुसते हुशार वागण्यापेक्षा, तुम्हाला स्वयंशिस्त असणे आवश्यक आहे. कारण हुशारीने काम करण्यासोबतच स्वयंशिस्त तुम्हाला यशाच्या शिखरावर घेऊन जाईल.